Ang Implikasyon ng Diborsiyo sa Human Rights – Divorce Awareness by Group 3

Ano ang Diborsiyo at Bakit Mahalaga ang Isyu sa Pilipinas?

Ang diborsiyo (kilala rin bilang dissolution of marriage) ay ang legal na proseso ng pagwawakas ng isang kasal o ugnayang marital. Kasama rito ang pagkansela o muling pagsasaayos ng mga legal na tungkulin at responsibilidad sa loob ng kasal, na nagtatapos sa bonds of matrimony sa pagitan ng mag-asawa ayon sa batas. Malaki ang kaugnayan ng diborsiyo sa mga usapin ng karapatan, kaligtasan, pagkakapantay-pantay (equality), at kapakanan ng mga pamilya. Ito ay nagsisilbing legal na paraan upang makalaya ang isang indibidwal mula sa isang hindi maayos o mapanganib na relasyon. Subalit, maaari rin itong magdulot ng panibagong mga problema sa pamilya at pressure.

Meron na bang Diborsyo sa Pilipinas?

Ang diborsiyo ay isang pinag-uusapang isyu at masasabi mo na ring mainit na isyu sa Pilipinas dahil karamihan ng tao ay hindi sumasang-ayon dito, lalo na’t karamihan ng tao sa Pilipinas ay halos Katoliko, kahit na maraming bansa na ang pumapayag sa Diborsiyo. Sa Pilipinas, hindi legal ang diborsiyo para sa mga Pilipino, kaya ang annulment ang kadalasang ginagamit nila para tapusin o wakasin ang kanilang kasal. Madalas ding sinasabi na ang Pilipinas ang “tanging bansa sa mundo” na ilegal ang diborsiyo, bukod sa Vatican City, dahil pinayagan na ito sa Malta noong 2011.

Ano ang epekto nito sa mga bata o sa isang pamilya?

Ang proseso ng diborsiyo ay mahirap para sa lahat ng miyembro ng pamilya. Para sa mga bata, ang pagbabago sa istruktura ng pamilya ay maaaring magdulot ng pagkalito at kahirapan sa pag-focus.

Pagaaral at Focus: Ang stress ay maaaring makaapekto sa kanilang pag-aaral at school works.
Social Life: Maaari silang mahirapang makisama sa iba at magkaroon ng mas kaunting kaibigan.
Emosyonal at Mental Health: Ang matinding emosyon ay maaaring humantong sa galit, pagiging irritable, at destructive behavior.

Karaniwan din ang pakiramdam ng pagsisisi at pag-iisip kung may nagawa ba silang mali. Ang pagtiyak sa kapakanan ng bata (child's best interests) ay inuuna sa proseso ng diborsiyo, na kinabibilangan ng sapat na suporta sa pera at pagpapanatili ng ugnayan sa parehong magulang. Sa kabila ng stress, kung minsan, ang diborsiyo ay nagdudulot ng mas payapa at maayos na kapaligiran para sa mga bata.

Implikasyon sa Human Rights

Ang diborsiyo ay direktang konektado sa mga sumusunod na karapatan:

A. Karapatan at Ari-arian (Rights and Property)

Freedom of exit: Binibigyan ng diborsiyo ang isang tao ng pagkakataon na tapusin ang kasal kung hindi na talaga magkasundo o may malaking problema sa relasyon. Dito, nagkakaroon na sila ng kontrol sa sariling desisyon sa kanilang sariling buhay.

Property and inheritance: Sa proseso ng diborsiyo, tinutukoy kung paano paghahatiin ang mga ari-arian at yaman ng mag asawa. Pinoprotektahan ng patas na batas sa diborsiyo ang karapatan ng isang tao sa mga ari-arian na nakuha habang sila ay kasal pa, pati na rin ang mga retirement account at iba pang financial holdings.

Maintenance and alimony: Sinasabi ng batas sa diborsiyo ang karapatan na sumuporta sa asawa (alimony) o sumuporta sa bata, lalo na para sa asawang umaasa sa kita ng kanyang asawa para mabuhay. Mahalaga ito upang masiguro ang pinansyal na seguridad ng mas mababang kumikita na partner na kanilang napili at ang kanilang mga anak pagkatapos ng diborsiyo.

Custody at parental rights: Sa diborsiyo, tinutukoy kung sino ang may legal at physical na kustodiya para sa mga bata. Tinitiyak nito na parehong protektado at nasusunod ang mga karapatan at responsibilidad ng bawat magulang.

B. Kaligtasan (Safety)

Escape from domestic violence: Ito ay para sa mga biktima ng domestic abuse (physical, sexual, emotional, o financial), nagbibigay ang diborsiyo ng legal na paraan para makaalis sa mapanganip na sitwasyon. Ipinapakita ng ilang pag-aaral na ang pagkakaroon ng option sa diborsiyo ay maaring makatulong na mabawasan ang karahasan at pagpatay sa pamilya dahil nailalayo ang tao na naabuso sa ganitong kapaligiran.

Protecting children: Sa mga sitwasyong may domestic violence, nakakatulong din ang diborsiyo na mailayo ang mga bata sa mapanganib na kapaligiran. Nakakatulong ito sa kanilang kaligtasan at kapakanan.

C. Pagkakapantay-pantay (Equality)

Gender equity: Ang karapatan sa diborsiyo ay may malaking tulong para sa pantay na karapatan para sa mga lalaki at babae. Bakit? Dahil ipinapakita ng mga pag-aaral na kapag may option ang mga babae na mag diborsiyo, nagkakaroon sila ng mas maraming kontrol sa buhay nila at mas nagiging aktibo sila sa pagtatrabaho at sa ekonomiya.

Addressing financial disparities: Minsan, mas lalo pang lumalabas ang hindi pagkakapantay-pantay sa pera sa diborsiyo. Madalas bumababa ang kita at pamumuhay ng mga babae pagkatapos ng diborsiyo, lalo't kung sila ang nag aalaga sa kanilang mga anak. Kaya may mga batas na nagsasabing dapat patas ang paghahati ng ari-arian at may suporta dapat ang asawa para hindi masyadong malugi ang isang partner.

Same-sex marriage and divorce: Kung pantay ang karapatan sa isang kasal, kasama rin dito ang karapatan sa diborsiyo para sa same-sex couples. Tinitiyak nito na pareho silang protektado at may option para tapusin ang kasal tulad ng heterosexual couples. Pinapangalagaan nito ang pantay na karapatan at iniiwasan ang diskriminasyon sa batas.

D. Pangkalahatang Kapakanan ng Pamilya (Family Welfare)

Prioritizing the child's best interests: Inuuna dito ang kapakanan ng bata sa proseso ng diborsiyo. Kasama rito ang pagtiyak ng sapat na suporta sa pera, pagpapanatili ng ugnayan sa parehong magulang kapag kailangan, at pagbabawas ng exposure sa alitan ng mga magulang.

Positive outcomes for children: Kahit na nakaka stress ang diborsiyo sa mga bata, minsan ito ay mas maganda na solution para sa kapakanan ng pamilya. Kapag sobra na o hindi na maayos ang away o problema ng mag asawa, makakatulong ang diborsiyo para mawala ang tensyon at magkaroon ng mas maayos at payapang kapaligiran ang mga bata.

Long-term child well-being: Ang kalagayan ng bata pagkatapos ng diborsiyo ay naaayos batay sa maraming bagay, tulad ng kakayahan ng magulang na makipagtulungan sa pagpapalaki ng bata, resiliency ng bata, at patuloy na economic stability. Ang pagkakaroon din ng access sa mediation at counseling ay nakakatulong para sa mas magandang resulta at ito ay mas mapapabuti sa mga bata.

Impact on extended family: Apektado rin ng diborsiyo ang buong pamilya, kabilang ang mga lolo at lola, kapatid, at iba pang kamag-anak. Maari rin kasi na makaapekto ito sa mga extended family or relatives, kaya kailangan ng malinaw na patakaran o gabay para maayos ang bagong sitwasyon ng isang pamilya.